Przypomnijmy – mieszkanka Sadyby skierowała przed dwoma tygodniami wniosek do miejskiej infolinii o wydłużenie świata dla pieszych o pięć sekund na skrzyżowaniu Powsińskiej i Okrężnej. Twierdziła, że nie jest w stanie pokonać pasów na jednym świetle z małymi dziećmi. W krótkiej odpowiedzi urzędnicy napisali, że długość światła została ustalona prawidłowo i nie ma powodów do jej zmiany.
Zdawkowa odpowiedź nie dawała pewności, że miasto wzięło pod uwagę wszystkie okoliczności. A szczególnie to, że opisane przejście jest głównym łącznikiem między pobliską szkołą podstawową i resztą osiedla na starej Sadybie. Spytaliśmy więc jednostki miasta odpowiedzialne za ruch drogowy, czy długość świateł ustawia się w jakichś widełkach czasowych, a jeśli tak, to od czego to zależy i czy bliskość szkoły jest jednym z czynników, które bierze się pod uwagę.
Odpowiedź Zarządu Dróg Miejskich zamieściliśmy w poprzedni czwartek (https://sadyba24.pl/wiadomosci/item/2634-matka-z-dziecmi-nie-daje-rady-przejsc-przez-pasy-na-powsinskiej-miasto-nie-mozemy-zaburzac-ruchu-aut). W skrócie, rzecznik jednostki dał do zrozumienia, że w Warszawie miały już miejsce przypadki wydłużenia czasu zielonego światła dla pieszych i że bliskość szkół i szpitali może mieć wpływ na decyzje w tej sprawie. Odesłał nas jednak do Biura Zarządzania Ruchem Drogowym i miejskiego inżyniera ruchu w stołecznym ratuszu, bo to oni podejmują decyzje o wydłużeniu świateł.
Przyjrzymy się sprawie po wakacjach
W przesłanym nam komunikacie Biuro Zarządzania Ruchem Drogowym szczegółowo wyjaśniło nam, jak ustala się długość świateł i kiedy można ją zmienić. Otóż według przepisów pieszy powinien przejść całe przejście przy prędkości równiej 1,4 m/s lub 1,0 m/s w przypadku przejść uczęszczanych przez osoby z dysfunkcją ruchu lub na wózkach inwalidzkich. Urzędnicy, choć dopytywani, nie odnieśli się jednak wprost do tego, czy bliskość szkoły podstawowej ma znaczenie w ustalaniu długości świateł dla pieszych.
W sprawie konkretnego skrzyżowania na Sadybie, Biuro wysłało pozytywny sygnał. Wprawdzie urzędnicy nadal stoją na stanowisku, że długość świateł obliczono prawidłowo i że Powsińska jest ulicą przeciążoną pod względem ruchu drogowego, to jednak obiecują sprawę zbadać po wakacjach, kiedy czasowo zmniejszony ruch powróci do swojego typowego natężenia. - Po wakacyjnym okresie zmniejszonego natężenia ruchu, w warunkach miarodajnych zostaną przeprowadzone kontrole i wykonane aktualne pomiary natężenia ruchu, na podstawie których podjęta zostanie decyzja odnośnie możliwości wprowadzenia ewentualnych zmian w sterowaniu – czytamy w odpowiedzi Biura.
No to po kolei
Poniżej zamieszczamy pełne wyjaśnienia Biura Zarządzania Ruchem Drogowym. Szczegółowo, choć typowo inżynierskim i miejscami trudnym do zrozumienia językiem, urzędnicy tłumaczą, jak oblicza się długość świateł i dlaczego pozwalali na jej zmianę na niektórych stołecznych ulicach. Odnoszą się też do przypadku skrzyżowania na Sadybie.
Sadyba24.pl: Od jakich czynników zależy długość zielonego światła dla pieszych?
Biuro Zarządzania Ruchem Drogowym: Minimalna wartość czasu trwania sygnału zezwalającego dla pieszych podana jest w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r., poz. 2311, z późn. zm.) i wynosi 100% czasu przejścia przez całe przejście przy prędkości pieszego równiej 1,4 m/s (1,0 m/s w przypadku przejść uczęszczanych przez osoby z dysfunkcją ruchu lub na wózkach inwalidzkich) - Załącznik Nr 3, rozdział 8.2. Wymagania formalne.
Jest to prędkość, która jest stosowana do obliczeń minimalnych wartości czasu trwania sygnału zezwalającego dla pieszych w całym mieście. Na przejściach dla pieszych, złożonych z kilku przejść, np. przez dwie oddzielne jezdnie ulicy – jeżeli przestrzeń dzieląca dwa odcinki przejścia nie jest niezwykle rozległa – zapewnia się taką wartość trwania sygnału zielonego, aby piesi mogli pokonać całą szerokość ulicy (wszystkie odcinki przejścia) z prędkością 1,4 m/s. Jeżeli pieszy porusza się wolniej, może pokonywać przejście dla pieszych odcinkami, oczekując na azylach na kolejne wyświetlenie sygnału zielonego.
Po zakończeniu wyświetlania sygnału zielonego, przez 4 sekundy jest wyświetlany sygnał zielony migający, a po jego zakończeniu i wyświetleniu sygnału czerwonego dla pieszych, następuje tzw. czas międzyzielony, który trwa tyle, ile dotarcie pieszego do najbliższego azylu zanim do przejścia dojadą pojazdy ze strumienia kolizyjnego z pieszymi. Zgodnie z zapisami ww. rozporządzenia, w sytuacjach szczególnie uzasadnionych, dopuszcza się skrócenie sygnałów zielonych dla pieszych do 75% czasu przejścia, nie mniej jednak niż do 4 s sygnału zielonego stałego i 4 s sygnału zielonego migającego - rozdział j.w.
Jakie czynniki wpływają na możliwość ewentualnego wydłużenia tego czasu?
Biuro Zarządzania Ruchem Drogowym: W sytuacji, gdy przejście dla pieszych jest obsługiwane jednocześnie z innymi strumieniami na skrzyżowaniu, które otrzymują więcej sygnału zezwalającego, sygnał dla pieszych może trwać dłużej niż minimum opisane w punkcie 1, a wynika to z obsługi np. współbieżnego strumienia pojazdów. Dobrym przykładem takiej sytuacji jest przejście dla pieszych przez wlot podporządkowany, obsługiwane jednocześnie z pojazdami na kierunku głównym.
Jeżeli przejście prowadzi np. wyłącznie przez torowisko tramwajowe lub rzadko uczęszczany odcinek drogi, często stosuje się domyślnie sygnał zielony dla pieszych i dopiero zgłoszenia pojazdów powodują zakończenie obsługi pieszych na czas potrzebny do przepuszczenia pojazdów, po czym sygnalizacja wraca do wyświetlania sygnału zielonego dla pieszych. Takie rozwiązania funkcjonują np. przy ul. Jagiellońskiej w rejonie ul. A. Kotsisa (przejście przez torowisko tramwajowe) czy na Wisłostradzie (przejście przez pas do skrętu w prawo w ul. R. Sanguszki).
Jakie czynniki zdecydowały o wydłużeniu czasu świateł przy al. KEN na wysokości Polinezyjskiej (jak dowiedzieliśmy się w ZDM, w wyniku wniosku mieszkańców zdecydowali się Państwo wydłużyć tam światła o 4 sekundy)?
Biuro Zarządzania Ruchem Drogowym: Na skrzyżowaniu al. Komisji Edukacji Narodowej z ul. Polinezyjską minimum sygnału zezwalającego dla przejść dla pieszych przez al. Komisji Edukacji Narodowej zostało zwiększone o 4 sekundy w sterowaniu zależnym od ruchu. Wynika to ze szczególnej sytuacji tego skrzyżowania w koordynacji na ciągu al. Komisji Edukacji Narodowej, która pozwala na wykorzystanie dodatkowych sekund na obsługę fazy poprzecznej bez pogarszania warunków ruchu na ciągu głównym, gdyż w tym czasie do skrzyżowania nie dociera ani z południa, ani z północy ruch stanowiący wiązkę pojazdów podlegających koordynacji (tzw. zielona fala). Taka sytuacja wynika z połączenia różnych czynników - odległości między skrzyżowaniami w ciągu, położenia tego konkretnego skrzyżowania oraz przebiegu wiązek koordynacyjnych.
Jak ustalają Państwo kompromis między płynnością ruchu drogowego a płynnością ruchu pieszego?
Biuro Zarządzania Ruchem Drogowym: Na każdym skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną staramy się zapewnić pieszym co najmniej 100% czasu przejścia na wszystkich przejściach dla pieszych. Na skrzyżowaniach, które funkcjonują w stanie przeciążenia, konieczne jest zastosowanie rozwiązań kompromisowych (taki obowiązek nakłada ww. rozporządzenie: "Parametry sterowania (...) powinny zapewniać odpowiednią do wielkości obciążeń przepustowość relacji kierunkowych na poszczególnych wlotach i na całym skrzyżowaniu." - Załącznik nr 3, rozdział 8.4. Wymagania optymalizacyjne). Jednak zmniejszenie czasu obsługi pieszych poniżej wartości wymienionych w pierwszej części punktu 1 i zastosowanie zmniejszenia do 75% czasu przejścia lub też rozdzielenie w czasie obsługi przejść przez poszczególne jezdnie i/lub torowisko jest ostatnim z możliwych kroków - kiedy już wszystkie opcje zostały zastosowane, a nadal występuje konieczność poprawy warunków ruchu na skrzyżowaniu, np. ze względu na pojazdy transportu zbiorowego.
Warto zauważyć, że wiele skrzyżowań z sygnalizacją świetlną w Warszawie wykazuje przeciążenia w godzinach szczytu, a prowadzą one nierzadko ruch pojazdów transportu zbiorowego. Zwiększanie wartości czasu zielonego dla pieszych na przejściach powyżej obliczonego dla wskazanej w przepisach wartości prędkości 1,4 m/s, na przeciążonych skrzyżowaniach wpłynęłoby negatywnie nie tylko na ruch pojazdów indywidualnych, ale również na ruch autobusów i tramwajów, tj. spowodowałoby wydłużenie podróży transportem zbiorowym w mieście, zmniejszając jego atrakcyjność. Na skrzyżowaniach przeciążonych ruchem stosuje się więc kompromis pomiędzy potrzebami poszczególnych uczestników ruchu, przy czym priorytetem pozostaje bezpieczeństwo pieszych.
Czy istnieje możliwość wydłużenia światła dla pieszych na skrzyżowaniu Powsińskiej i Okrężnej (na wysokości Skweru Ormiańskiego) zważywszy na fakt, że 200 metrów dalej przy tej samej ulicy istnieje szkoła podstawowa i ww. przejście jest głównym łącznikiem między szkołą a drugą stroną osiedla?
Biuro Zarządzania Ruchem Drogowym: Na skrzyżowaniu Powsińska - Okrężna długości trwania sygnałów zielonych dla pieszych spełniają zapisy wskazane w pierwszej odpowiedzi. Zgodnie z posiadanymi danymi ruchowymi przedmiotowe skrzyżowanie charakteryzuje się przeciążeniami występującymi na kierunku głównym w szczytach komunikacyjnych. Ulica Powsińska stanowi istotny element miejskiej sieci drogowej. Kursują też po niej autobusy. Zwiększenie czasu przeznaczonego na obsługę pieszych wymagałoby zmniejszenia czasu przeznaczonego na obsługę ul. Powsińskiej i miałoby negatywny wpływ na warunki ruchu na tej ulicy m.in. dla pojazdów transportu zbiorowego.
Po wakacyjnym okresie zmniejszonego natężenia ruchu, w warunkach miarodajnych zostaną przeprowadzone kontrole i wykonane aktualne pomiary natężenia ruchu, na podstawie których podjęta zostanie decyzja odnośnie możliwości wprowadzenia ewentualnych zmian w sterowaniu.